زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

علی بن یقطین






ابوالحسن علی بن یقطین بغدادی اسدی کوفی (۱۲۴_۱۸۲ق)، راوی موثق شیعه، فقیه، متکلم، کارگزار خلافت عباسیان و از اصحاب امام کاظم (علیه‌السّلام) بود که از ایشان و امام صادق (علیه‌السّلام) روایت نقل کرده است.


۱ - معرفی اجمالی



ابوالحسن علی بن یقطین بن موسی بن عبدالرحیم بغدادی اسدی کوفی، وی به سال ۱۲۴ق در کوفه به دنیا آمد و همراه پدر به مدینه هجرت کرد و پس از آن به بغداد آمد. در آغاز به داد و ستد ابزار (نوعی ادویه یا دیگ افزار) پرداخت، سپس به دستگاه خلافت عباسیان راه یافت و از کارگزاران مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ق و از نزدیکان‌ هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) گردید. در شیعی بودن او تردید نیست، اما مذهب او همانند پدرش از نظر عباسیان پنهان بود. علی از اصحاب امام کاظم (علیه‌السّلام) بود و با امام ارتباط نزدیک داشت و نزد حضرت از اعتبار بسیاری برخوردار بود و از راویان موثقی است که یک حدیث از امام صادق (علیه‌السّلام)، و احادیث بسیاری از امام کاظم (علیه‌السّلام) نقل کرده است.

۲ - شخصیت روایی



راویان متعددی از وی روایت کرده‌اند که از آن میان کسانی چون برادرش یعقوب بن یقطین، فرزندش حسین بن علی بن یقطین و محمد بن ابی عمیر را می‌توان نام برد. او از دوستان ابوالعتاهیه، شاعر معروف بود و سالانه کمک مالی فراوانی به ابوالعتاهیه می‌نمود.
وی فردی محدث، فقیه، متکلم و از بزرگان شیعه بود و نویسندگان شیعی بر این باورند که او به توصیه امام کاظم (علیه‌السّلام) در دستگاه خلافت باقی ماند تا از ستمدیدگان پشتیبانی کند و یاور شیعیان باشد، از این رو بارها درباره مذهب و ارتباط او با امام کاظم (علیه‌السّلام) به‌ هارون سعایت شد، ولی گزندی به او نرسید. در مورد ایمان و پارسایی علی بن یقطین، روایات بسیاری آمده است از جمله اینکه امام کاظم (علیه‌السّلام) بهشت را برای او تضمین کرده است.

۳ - تالیفات



او دارای آثار و تالیفاتی نیز بوده که از آن جمله است: کتاب ما سئل عنه الصادق من امور الملاحم کتاب مناظرته للشاک بحضرة جعفر (علیه‌السّلام) و مسائل عن ابی الحسن موسی بن جعفر (علیه‌السّلام).

۴ - وفات



سرانجام او به سال ۱۸۲ق در زمانی که امام کاظم (علیه‌السّلام) زندانی بود، در بغداد درگذشت
[۱۸] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۱۵.
و محمد امین (خلافت ۱۹۳-۱۹۸ق) بر جنازه‌اش نماز گزارد.
[۲۴] جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۸۲۹.


۵ - پانویس


 
۱. شیخ طوسی، الفهرست، ص۹۰.    
۲. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۴۳۰.    
۳. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۸، ص۱۶۷-۱۶۸.    
۴. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۷۱.    
۵. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۵۴.    
۶. برقی، احمد بن محمد، رجال البرقی، ص۴۸.    
۷. شیخ طوسی، الفهرست، ص۹۰.    
۸. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۷۳.    
۹. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۶۰۹.    
۱۰. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۴، ص۲۹۴.    
۱۱. مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۴، ص۵۸۷.    
۱۲. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۷۱.    
۱۳. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۶۹.    
۱۴. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۴۳۰-۴۳۷.    
۱۵. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۶.    
۱۶. شیخ طوسی، الفهرست، ص۹۱.    
۱۷. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۷۳.    
۱۸. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۱۵.
۱۹. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۵-۲۷۶.    
۲۰. شیخ طوسی، الفهرست، ص۹۱.    
۲۱. خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص۲۴۲.    
۲۲. کاظمی، محمدامین، هدایة المحدثین، ص۱۲۰.    
۲۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۷.    
۲۴. جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۸۲۹.
۲۵. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۶۴.    
۲۶. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۹، ص۲۱.    
۲۷. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۴، ص۲۳۴.    
۲۸. مجلسی، محمدباقر، الوجیزه، ص۱۲۹.    
۲۹. حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۴۲.    
۳۰. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۱۷۴.    
۳۱. حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ج۳، ص۳۱۱.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۲۶-۵۲۷، برگرفته از مقاله «علی ـ ابن یقطین».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.